Ünite 1: Le Subjonctif - Dilek Kipi 💡

Giriş: Le Subjonctif'in Yeri ve Önemi

Fransızcada, bir fiilin eylemini veya durumunu ifade etmek için kullanılan kiplerden (modes) biri olan Subjonctif (Dilek Kipi), özellikle öznel ifadeler, şüphe, duygu, istek, gereklilik ve belirli bağlaçlardan sonra kullanılmasıyla tanınır. İndikatif (Bildirme Kipi) gerçeklik ve kesinlik ifade ederken, Subjonctif belirsizliği, potansiyeli veya konuşmacının eyleme karşı tutumunu yansıtır. Yüksek seviye Fransızca yeterliliği, Subjonctif'in doğru ve yerinde kullanımıyla doğrudan ilişkilidir; bu nedenle YDS/YÖKDİL gibi sınavlarda sıklıkla test edilen karmaşık bir yapıdır.

Subjonctif'in Kullanım Alanları

Subjonctif, genellikle bir ana cümledeki belirli bir ifade (duygu, arzu, şüphe vb.) nedeniyle yan cümledeki fiilin bu kiple çekimlenmesini gerektiren yapılarla karşımıza çıkar. Başlıca kullanım durumları şunlardır:

• Duygular ve Değerlendirmeler (Sentiments et Jugements): Konuşmacının öznel bir duygu veya yargı ifade ettiği fiillerden sonra kullanılır. Örneğin: Il est important que, je suis content que, je regrette que, j'ai peur que.
• İstek, Arzu, Emir (Volonté, Désir, Ordre): Bir şeyi isteme, dileme, emretme veya tavsiye etme durumlarında. Örneğin: Je veux que, il faut que, je souhaite que, j'ordonne que.
• Şüphe, İhtimaller, Belirsizlik (Doute, Possibilité, Incertitude): Gerçekleşme olasılığı belirsiz olan durumlar veya şüphe ifade eden yapılar. Örneğin: Je doute que, il est possible que, il n'est pas certain que. (Not: Il est certain que gibi olumlu kesinlik ifadeleri genellikle Indikatif gerektirir.)
• Gereklilik (Nécessité): Bir eylemin yapılması gerektiğini belirten ifadelerde. Örneğin: Il faut que, il est nécessaire que.
• Belirli Bağlaçlardan Sonra (Après Certaines Conjonctions): Yan cümleleri ana cümleye bağlayan bazı bağlaçlar Subjonctif kullanımını zorunlu kılar. Bunlar genellikle amaç, zaman, koşul, sonuç veya karşıtlık bildiren bağlaçlardır. Başlıcaları:
  • Amaç: pour que (için), afin que (için)
  • Zaman: avant que (önce), jusqu'à ce que (e kadar), en attendant que (e kadar)
  • Koşul: à condition que (şartıyla), pourvu que (yeter ki), à moins que (medikçe)
  • Karşıtlık/Ödün: bien que (e rağmen), quoique (e rağmen), sans que (maksızın)
  • Sonuç (negatif): de sorte que (öyle ki) – sadece olumsuz anlamda Subjonctif
• Süperlatifler ve Teklik/Benzersizlik (Superlatifs et Unicité): Bir şeyin en üstün, tek veya eşsiz olduğunu belirten ifadelerden sonra. Örneğin: C'est le seul livre que je connaisse, C'est le meilleur film que j'aie jamais vu.

Subjonctif Présent Çekimi

Subjonctif Présent, genellikle fiilin Indikatif Présent'taki üçüncü çoğul şahıs (ils/elles) çekiminin köküne Subjonctif'e özgü son eklerin (-e, -es, -e, -ions, -iez, -ent) eklenmesiyle oluşur. Ancak, nous ve vous şahısları için Imperfait'in çekimini andıran son ekler kullanılır.

Düzenli Fiiller

• -ER fiilleri (parler): que je parle, que tu parles, qu'il/elle/on parle, que nous parlions, que vous parliez, qu'ils/elles parlent.
• -IR fiilleri (finir): que je finisse, que tu finisses, qu'il/elle/on finisse, que nous finissions, que vous finissiez, qu'ils/elles finissent.
• -RE fiilleri (prendre): que je prenne, que tu prennes, qu'il/elle/on prenne, que nous prenions, que vous preniez, qu'ils/elles prennent. (Not: prendre gibi bazı fiillerin nous/vous için farklı kökü olabilir.)

Düzensiz Fiiller

Bazı önemli düzensiz fiillerin Subjonctif Présent çekimleri tamamen farklı köklere sahiptir veya özel durumlara sahiptir. Bunlar sınavlar için hayati öneme sahiptir:

• Être: que je sois, que tu sois, qu'il soit, que nous soyons, que vous soyez, qu'ils soient
• Avoir: que j'aie, que tu aies, qu'il ait, que nous ayons, que vous ayez, qu'ils aient
• Faire: que je fasse, que tu fasses, qu'il fasse, que nous fassions, que vous fassiez, qu'ils fassent
• Aller: que j'aille, que tu ailles, qu'il aille, que nous allions, que vous alliez, qu'ils aillent
• Vouloir: que je veuille, que tu veuilles, qu'il veuille, que nous voulions, que vous vouliez, qu'ils veuillent
• Savoir: que je sache, que tu saches, qu'il sache, que nous sachions, que vous sachiez, qu'ils sachent
• Pouvoir: que je puisse, que tu puisses, qu'il puisse, que nous puissions, que vous puissiez, qu'ils puissent
• Falloir (impersonnel): qu'il faille
• Pleuvoir (impersonnel): qu'il pleuve

Subjonctif Passé

Subjonctif Passé, Subjonctif Présent'teki avoir veya être yardımcı fiilinin çekimi ve asıl fiilin geçmiş zaman ortacının (participe passé) birleşmesiyle oluşur. Genellikle ana cümledeki eylemden önce gerçekleşen bir eylemi ifade etmek için kullanılır.

• Avoir + Participe Passé: que j'aie parlé, que tu aies fini
• Être + Participe Passé: que je sois allé(e), que tu sois venu(e)

(Not: Être ile çekimlenen fiillerde participe passé özneye göre cinsiyet ve sayı uyumu gösterir.)

İstisnalar ve Özel Durumlar

• Indikatif ile Subjonctif Arasındaki Fark: Bazı fiiller (örn. penser que, croire que) olumlu cümlelerde Indikatif, olumsuz veya soru cümlelerinde ise şüphe anlamı taşıdıkları için Subjonctif gerektirebilir. Örneğin: Je pense qu'il est là. (Indikatif) vs. Je ne pense pas qu'il soit là. (Subjonctif).
• Aynı Öznenin Tekrarı: Ana cümle ve yan cümle özneleri aynı olduğunda, genellikle pour que yerine pour + infinitif, avant que yerine avant de + infinitif gibi yapılar kullanılır. Örneğin: Je veux que je parle yerine Je veux parler.